► ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΑΝΑΤΡΕΨΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ο Λένιν (στο κέντρο αριστερά) και ο Τρότσκι (στα αριστερά του, με στρατιωτικό καπέλο), σε κομματικό συνέδριο το Μάρτη 1921 στη Μόσχα.

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ:

Απόσπασμα από τη μελέτη του Λεφ Τρότσκι «Τα Μαθήματα του Οχτώβρη» (1924), από το κεφάλαιο ‘«Δημοκρατική Διχτατορία του Προλεταριάτου και της Αγροτιάς» τον Φλεβάρη και τον Οχτώβρη’ [1917], με τεράστιας σημασίας δίδαγμα για την ταξική πάλη στην Ελλάδα σήμερα.  

Η πορεία και η έκβαση τής Οχτωβριανής Επανάστασης κατάφερε ένα αμείλιχτο χτύπημα στη σχολαστική παρωδία του μαρξισμού που ήταν πλατιά διαδομένη στους Ρώσους σοσιαλδημοκράτες, κάτι που είχε αρχίσει μερικώς από την Ομάδα για τη Χειραφέτηση της Εργασίας [ιδρύθηκε το 1893 από τον Πλεχάνοφ], και που βρήκε την πιο ολοκληρωμένη έκφραση της στους Μενσεβίκους.

Η ουσία αυτού του ψευτο-μαρξισμού ήταν να διαστρεβλώνει την ιδέα του Μαρξ, εκφρασμένη με όρους και περιορισμούς, ότι «η χώρα που είναι πιο αναπυγμένη βιομηχανικά, δείχνει, στις λιγότερο αναπτυγμένες, την εικόνα του μέλλοντος τους», σε απόλυτο και (για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση του ίδιου του Μαρξ), υπερ-ιστορικό νόμο. Και μετά, να προσπαθεί να στηρίξει στη βάση αυτού του νόμου την ταχτική του προλεταριακού κόμματος.

Μια τέτοια διατύπωση απέκλειε φυσικά ακόμα και την αναφορά σε οποιαδήποτε πάλη του ρωσικού προλεταριάτου για την κατάληψη της εξουσίας μέχρι οι περισσότερο αναπτυγμένες χώρες να έχουν επιβάλλει ένα «προηγούμενο». Δεν υπάρχει βέβαια διαφωνία στο ότι κάθε καθυστερημένη χώρα βρίσκει μερικά χαραχτηριστικά τού δικού της μέλλοντος στην ιστορία των αναπτυγμένων χωρών, αλλά δεν μπορούμε να μιλάμε για μια επανάληψη της εξέλιξης στο σύνολο της. Αντίθετα, όσο η καπιταλιστική οικονομία έπαιρνε ένα παγκόσμιο χαραχτήρα, τόσο πιο εντυπωσιακά πρωτότυπη γινόταν η εξέλιξη των καθυστερημένων χωρών που αναγκαστικά έπρεπε να συνδυάζουν τα στοιχεία της καθυστέρησης τους με τα τελευταία επιτεύγματα της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Στον πρόλογο για το βιβλίο του «Ο Πόλεμος των Χωρικών» [εννοεί «Ο Πόλεμος των Χωρικών στη Γερμανία», 1850] ο Ένγκελς έγραψε:

«Σ’ ένα ορισμένο στάδιο, που δεν συμβαίνει αναγκαστικά την ίδια στιγμή παντού ή στο ίδιο επίπεδο τής ανάπτυξης, η αστική τάξη αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι οι προλετάριοι συνταξιδιώτες της την έχουν ξεπεράσει».

Ο Λένιν (στο κέντρο αριστερά) και ο Τρότσκι (δίπλα στον Λένιν χαιρετά στρατιωτικά) στο γιορτασμό της 2ης επετείου της Οχτωβριανής Επανάστασης, Μόσχα 1919.

Η πορεία της ιστορικής εξέλιξης ανάγκασε τη ρωσική μπουρζουαζία να κάνει αυτή την παρατήρηση πολύ πιο πριν και πολύ πιο ολοκληρωμένα από τη μπουρζουαζία όλων των άλλων χωρών. Ο Λένιν, ακόμα και πριν από το 1905, έκφρασε τον ιδιαίτερο χαραχτήρα της ρωσικής επαννάστασης στη φόρμουλα «δημοκρατική διχτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς». Από μόνη της, αυτή η φόρμουλα, όπως έδειξε η κατοπινή εξέλιξη, μπορούσε να έχει σημασία μόνο ως στάδιο προς τη σοσιαλιστική διχτατορία του προλεταριάτου που υποστηριζεται από την αγροτιά.

Η διατύπωση του προβλήματος από τον Λένιν, επαναστατική και δυναμική από κάθε άποψη, ήταν απόλυτα και ασυμφιλίωτα αντίθετη με το μενσεβίκικο σχήμα, που υποστήριζε ότι η Ρωσία μπορούσε να διεκδικήσει μόνο μια επανάληψη της ιστορίας των αναπτυγμένων χωρών, με τη μπουρζουαζία στην εξουσία και τους σοσιαλδημοκράτες στην αντιπολίτευση.

Ορισμένοι κύκλοι του κόμματος μας όμως, στη φόρμουλα του Λένιν, έδιναν έμφαση όχι στη διχτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς, αλλά στο δημοκρατικό της χαραχτήρα σ’ αντίθεση με το σοσιαλιστικό της χαραχτήρα. Κι αυτό, πρέπει να το ξαναπούμε, μπορούσε μόνο να σημαίνει ότι στη Ρωσία, μια καθυστερημένη χώρα, μόνο μια δημοκρατική επανάσταση ήταν δυνατή. Η σοσιαλιστική επανάσταση έπρεπε να αρχίσει στη Δύση. Κι εμείς θα μπαίναμε στο δρόμο του Σοσιαλισμού μόνο μετά την Αγγλία, Γαλία και Γερμανία. Αλλά μια τέτοια διατύπωση του ζητήματος γλιστρούσε αναπόφευχτα στο μενσεβικισμό, κι αυτό αποκαλύφτηκε πλήρως το 1917, όταν τα καθήκοντα της επανάστασης έμπαιναν μπροστά μας, όχι για πρόγνωση αλλά για αποφασιστική δράση. –